Περιηγήσεις στο Ρέθυμνο
Μουσείο Ελευθέρνας
Αρκάδι
Η Ιερά Μονή Αρκαδίου ιδρύθηκε επί του Βυζαντινού Αυτοκράτορος Αρκαδίου, σε θέση στρατηγική, που συνδέει τις επαρχίες Ρεθύμνου, Μυλοποτάμου και Αμαρίου. Απέχει 23 χιλιόμετρα από την πόλη του Ρεθύμνου και η πρώτη ολοκληρωμένη φρουριακή μορφή του δημιουργήθηκε την τελευταία περίοδο της Ενετοκρατίας. Αυτό είναι το πιο διάσημο ιστορικό μοναστήρι της Κρήτης, που βρίσκεται κοντά στο Ρέθυμνο σε μια πολύ εντυπωσιακή τοποθεσία. Κάποιοι λένε ότι ιδρύθηκε από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αρκάδιο τον 5ο αιώνα μ.χ. Άλλοι λένε ότι ο ιδρυτής ήταν κάποιος μοναχός Αρκάδιος. Ο τουρκικός στρατός, αποτελούμενος από 6.000 πεζούς, 200 ιππείς, 1.200 Αλβανούς και υποστηριζόμενος από τριάντα κανόνια, υπό τον Μουσταφά Ναϊλή Πασά εξεστράτευσε εναντίον της Μονής. Παράλληλα ζήτησε από τον ηγούμενο Γαβριήλ να παραδοθεί. Η απάντηση ήταν αρνητική.
Τον 16ο αιώνα, που έχει μεγάλη ακμή για την Κρήτη, η εκκλησία του μοναστηριού πήρε την τελική της μορφή από το μπαρόκ στυλ. Ήταν αφιερωμένο στον Σωτήρα Χριστό.
Μαθαίνουμε την ιστορία του μοναστηριού από ταξιδιώτες που το επισκέφτηκαν. Ήταν πολύ πλούσιο τον 18ο αιώνα μ.χ. Ήταν πασίγνωστο για το εξαιρετικό του κρασί. Φημισμένη ήταν και η καλή βιβλιοθήκη του καθώς και η φιλοξενία των μοναχών.
Τα κελιά της μονής έβλεπαν σε μια εσωτερική αυλή που μιμούνταν τη δυτική μοναστηριακή αρχιτεκτονική. Στο βόρειο τμήμα υπήρχαν δωμάτια φιλοξενίας. Τα κελιά των μοναχών ήταν στον επάνω όροφο, αυτά των υπηρετών στο ισόγειο. Στον επάνω όροφο υπήρχαν και οι σιταποθήκες. Η τραπεζαρία ήταν μια μεγάλη αίθουσα όπου οι μοναχοί συναντιόντουσαν για δείπνο. Κοντά του υπήρχε η κουζίνα, ο φούρνος, κελάρια όπου φυλάσσονταν το αλεύρι κ.λ.π. Πριν από το 1866 υπήρχε επίσης μπαρουτιέρα στο νότιο άκρο, αλλά αργότερα μεταφέρθηκε στα κελάρια κρασιού για λόγους ασφαλείας. Το μοναστήρι ευημερούσε εκείνη την εποχή Αξιοσημείωτο είναι ότι τόσο η αρχιτεκτονική διάταξη όσο και η λειτουργία των μοναστηριών θυμίζουν τα μινωικά ανάκτορα. Και στα δύο, συνδυάζονται κοινωνικές, οικονομικές και θρησκευτικές δραστηριότητες. Και οι δύο έχουν κεντρικές αυλές για αυτές τις δραστηριότητες.
Το μοναστήρι βρισκόταν ήδη σε παρακμή τον 19ο αιώνα. Ένας Αυστριακός περιηγητής αναφέρει μόνο 20 μοναχούς και μια γενική εγκατάλειψη. Τα βιβλία 500 κλασικών συγγραφέων ήταν σε άθλια κατάσταση και δεν μπορούσαν πλέον να διαβαστούν.
Η ιστορική σημασία του Αρκαδίου έγκειται στον ρόλο που έπαιξε στην Κρητική Επανάσταση. Όταν κηρύχθηκε η επανάσταση, το 1866, όλοι οι ηγέτες συναντήθηκαν στο Αρκάδι που επιλέχθηκε λόγω της στρατηγικής του θέσης. Ο Ισμαήλ Πασάς έστειλε μήνυμα στους μοναχούς με τον επίσκοπο Ρεθύμνου ζητώντας τους να φύγει η επαναστατική επιτροπή αλλιώς το μοναστήρι θα καταστραφεί. Ο επικεφαλής μοναχός αρνήθηκε να υπακούσει. Αργότερα οι Τούρκοι πολιόρκησαν το μοναστήρι όπου είχαν συγκεντρωθεί επίσης πολλά παιδιά και γυναίκες. Σύντομα οι πολιορκημένοι κατάλαβαν ότι ήταν μικρή ελπίδα, αλλά πολέμησαν γενναία. Κάποιοι, μάλιστα, ανατινάχτηκαν με μπαρούτι για να αποφύγουν την αιχμαλωσία. 114 άνδρες και γυναίκες αιχμαλωτίστηκαν, 864 σκοτώθηκαν και ελάχιστοι επέζησαν.
Ελεύθερνα
Ελεύθερνα: Η αρχαία Ελεύθερνα βρίσκεται περίπου 30 χλμ. από το Ρέθυμνο Κρήτης. Αναμφισβήτητα ένα από τα σημαντικότερα μέρη – αρχαιολογικού ενδιαφέροντος- που έχει να επιδείξει η Κρήτη. Είναι χτισμένο στο λόφο που λέγεται Λευτέρνα. Η πόλη λέγεται και Ελεύθερα και Ελευθεραί. Παλαιότερες ονομασίες είναι η Πελασγική Σάντρα (Σάτρα), ο Άορος από τη νύμφη Αόρα και η Απολλωνία από τον Απόλλωνα. Ωστόσο η πόλη είναι γνωστή ως Ελεύθερνα. Δεν γνωρίζουμε πότε ιδρύθηκε η πόλη. Ο Pendlebury ανακάλυψε μεταμινωικά, πορτογεωμετρικά και πολλά ρωμαϊκά λείψανα. Πιστεύεται ότι η πόλη ιδρύθηκε τη γεωμετρική περίοδο. (c.970-820BC ). Οι κάτοικοι ήταν γεωργοί, έμποροι και ναυτικοί. Το λιμάνι της πόλης ήταν το Παντοράτριο και η Ελεύθερνα ήταν η θαλάσσια υπερδύναμη.
Η πόλη είχε ιδιαίτερη σχέση με τη δυναστεία των Πτολεμαίων και το άγαλμα του Πτολεμαίου Ευεργέτη (247-221 π.χ.) τοποθετήθηκε στην πόλη. Η Ελεύθερνα ήταν αντιμαχόμενη με την Κνωσό. Ωστόσο, στον εμφύλιο πόλεμο του 220 π.χ. μεταξύ των κρητικών πόλεων, η Ελεύθερνα και η Κνωσός ήταν σύμμαχοι. Όταν έγινε πολιορκία του ναού του Διονύσου στο Τεό. Το 170 π.χ., η Ελεύθερνα ήταν μια από τις τριάντα πόλεις που συμμάχησαν με τον Ευμένη Β’.
Κατά τη διάρκεια της Ρωμαϊκής κυριαρχίας από τον Καικίλιο Μέτελλο, οι πολίτες, έχοντας εμπιστοσύνη για τις οχυρώσεις τους, αντιστάθηκαν γενναία στα ρωμαϊκά στρατεύματα. Η πόλη κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους λόγω κάποιων προδοτών. Η Ελεύθερνα γνώρισε ακμή μετά τη ρωμαϊκή κυριαρχία ακόμη και μέχρι την πρώτη βυζαντινή περίοδο, όταν η Επισκοπή Ελεύθερνας αναφέρεται στην Δ’ Οικουμενική Σύνοδο το 451 μ.χ. Στις αρχές του 9ου αιώνα μ.χ., οι Άραβες κατέστρεψαν την πόλη. Υποθέτουμε ότι με βάση το Πρακτικό του Βασιλείου Βουλγαροκτόνου (980 μ.χ.), που αναφέρει επίσκοπο Αυλοποτάμου και όχι Ελεύθερνας.
Ο Διογένης ο Απολλώνιος, που ήταν Πυσίκιος, ήταν από την Ελεύθερνα. Ήταν φιλόσοφος του 5ου αιώνα π.χ. και μαθητής του Αναξιμένη. Από την Ελεύθερνα ήταν και ο Αμέτωρ, λυράρης ερωτικών τραγουδιών, ο ποιητής Λίννος, ο γλύπτης Τιμόχαρης και ο Αντίπατρος.
Η Ελεύθερνα ήταν ανεξάρτητη πόλη και έτσι είχε τα δικά της νομίσματα. Στη μία όψη των νομισμάτων ήταν ο Στυρακίτης Απόλλωνας καθισμένος σε ένα βράχο, κρατώντας μια σφαίρα και ένα τόξο. Από την άλλη πλευρά, βλέπουμε την Άρτεμη κυνηγό, με τη φαρέτρα, το τόξο και τον σκύλο της. Η διάλεκτος που χρησιμοποιούνταν στην Ελεύθερνα είχε πολλά προδωρικά γλωσσικά στοιχεία.
Στην Ελεύθερνα έχουν ανακαλυφθεί πολλές επιγραφές, με νομικό πλαίσιο για τη σχέση των καλλιτεχνών με την κοινωνία. Στις ανασκαφές βρέθηκαν επίσης γεωμετρικά, κλασικά και ελληνιστικά είδωλα και σημεία του ζωδιακού κύκλου. Ένα από τα σημαντικότερα τεχνουργήματα είναι το πάνω μέρος του σώματος ενός αγάλματος από ασβεστόλιθο. Αυτό το ανάστημα αντιπροσωπεύει μια ντυμένη γυναίκα και είναι γνωστή ως «Η κυρία της Ελεύθερνας». Είναι δαιδαλική φιγούρα και μας θυμίζει «Η κυρία του Auxeree». Η κυρία του Auxeree είναι ένα μικρό κρητικό αγαλματίδιο (0,65 μέτρα) που αναπαριστά μια γυναίκα με κρητικό μανδύα. Είναι επίσης κατασκευασμένο από ασβεστόλιθο. Παλαιότερα εκτίθετο στη μικρή γαλλική πόλη της Οσέρ, αλλά τώρα είναι Μουσείο του Λούβρου. Λόγω της ομοιότητας μεταξύ των δύο αγαλμάτων, ορισμένοι μελετητές υποθέτουν ότι η «κυρία του Auxeree» είναι και αυτή από την Ελεύθερνα.
Μαργαρίτες
Βρίσκεται ακριβώς βόρεια από τους πρόποδες της οροσειράς του Ψηλορείτη. Είναι ένα χωριό αγγειοπλαστικής, όπου μπορείτε να αγοράσετε οτιδήποτε, από ένα μικροσκοπικό βάζο μέχρι ένα από τα σπουδαία «πιθάρια» ή αποθηκευτικά πιθάρια. Τα περισσότερα από τα αγγεία βρίσκονται στο λόφο από το χωριό σε μικρούς περιβόλους με πέτρινους τοίχους, ο καθένας με έναν κυλινδρικό κλίβανο από σοβατισμένη πέτρα, στεφανωμένο με τρούλο από πυρότουβλα. Οι βαθύκοιλοι «πίθοι» είναι άμεσοι απόγονοι των αγγείων των Μινωιτών. Στο ίδιο το χωριό υπάρχουν χρωματιστά σπίτια στριμωγμένα σε στενά δρομάκια, όπου κάθε στροφή αποκαλύπτει μια νέα προοπτική διαφορετικού χρώματος (το μπλε του ουρανού είναι το πιο δημοφιλές). Υπάρχουν όμορφες πέτρινες καμάρες στους τοίχους των παρόδων και αρχαίες τοιχογραφίες στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου.
